Door kolonel Hans van Dalen, commandant Regiment Huzaren van Boreel
Het 4e Verkenningseskadron was de verkenningseenheid van de 4e Divisie. Het eskadron werd opgericht medio januari 1953 op de Willem-III kazerne in Amersfoort. De eerste commandant was ritmeester D.H. Abbenes, met als plaatsvervanger eerste-luitenant J. van Deelen.
De eenheid is uitgerust met Amerikaans materieel, waaronder jeeps, halftracks en Chaffee-tanks met 75 mm kanonnen. Vrijwel onmiddellijk (nog voor de paraatstelling) wordt deelgenomen met de ingedeelde tanks aan de schietserie in Duitsland. De paraatstelling was pas op 23 maart 1953 op Legerplaats ’t Harde. De eenheid verhuisde op dit datum ook formeel van de Willem-III kazerne naar Legerplaats ’t Harde.

Schietserie met de 75 mm kanonnen van de Chaffee tanks in Bergen-Hohne. Het driehoekje betekent 3e peloton en de D is Delta-tank
Op 30 april 1953 neemt het eskadron deel aan een parade door Amsterdam, terwijl in juni een schietserie in Elsenborn (België) wordt afgewerkt.

Opstellen voor de parade door Amsterdam, 30 april 1953

Met Chaffee tanks en jeeps door Amsterdam, 30 april 1953

Elsenborn, juni 1953 schieten met 3,5 inch raketwerper als anti-tankwapen. Ritm Abbenes, wmr Kesselaar en wmr Staal

Elsenborn juni 1953, 1e peloton, tirailleurgroep in halftrack M3A1

Elsenborn, juni 1953, de voertuigen van de bevogroep en van de verbindingsgroep

Elsenborn, juni 1953, De deltatank van het 3e peloton vast in het terrein

Elsenborn, juni 1953, de tank van wmr Staal op de trein
In de tweede helft van september 1953 neemt de eenheid deel aan de oefening GRAND REPULSE die gehouden wordt in de omgeving van Nutteln in Duitsland. Een verslag over deze oefening, geschreven voor ritm H. van Oordt is opgenomen in de VOC Mededelingen van december 1953. Hij schrijft:
“De dit jaar gehouden oefening ‘GRAND REPULSE’ onderscheidde zich van haar voorgangster ‘HOLDFAST’, welke in september 1952 in Duitschland gehouden werd, in het bijzonder door het aanvallende karakter. De eigen troepen, bestaande uit de 4e Divisie, de 11e Engelsche Pantserdivisie en de 27e Canandeesche Infanterie Brigade, onder bevel van C. 1 LK, hadden tot opdracht een uit ‘zee’ gelandde vijand met een sterkte van ongeveer 30.000 man Engelschen en Denen terug te slaan en te vernietigen. Onze zee hier te verstaan de Weser en het gebied Oost van Oldenburg. Van de Cavalerie hebben deelgenomen: 1-101 Verkennings Bataljon, 2-101 Verkennings Bataljon, 4e Verkennings Eskadron, 41e Eskadron Tanks, 42e Eskadron Tanks, 43e Eskadron Tanks en het 4e Bataljon Zware Tanks.
Het zijn de ervaringen van dit laatste onderdeel waarop hier nader wordt ingegaan. Het 4e Bataljon Zware Tanks bestaat uit Staf en Verzorings Eskadron plus Geneeskundig Detachement en 3 Tank Eskadrons, tezamen ongeveer 650 man, 71 tanks en 100 andere voertuigen. Voor den aanvang van de eigenlijke oefening werd eerst gedurende 3 dagen in het concentratiegebied van de 4e Divisie in de omgeving van Haselühne met een bataljon infanterie geoefend in de onderlinge samenwerking. Het vervoer naar dit concentratiegebied geschiedde deels per trein (rupsvoertuigen) en deels over den weg (wielvoertuigen). Na deze vooroefening ging op 19 September de oorlogstoestand in.
Het bataljon, ingedeeld bij de Divisie-reserve, kreeg opdracht zich ’s nachts te verplaatsen naar Nutteln, een afstand van ongeveer 60 km. Deze verplaatsing geschiedde over den grooten weg en werd, terwijl geheel verduisterd werd gereden, in eenige uren voltooid. Enkele tanks raakten van den weg af, o.a. door verblinding van tegenliggers (het civiele verkeer over den weg ging gewoon door), doch ernstige ongelukken deden zich niet voor. Indien men weet dat de lengte van de colonne van een bataljon tanks, als verspreid wordt gereden (6 voertuigen per km), tegen de 40 km bedraagt, krijgt men een idee van de diverse problemen welke zich bij zoo’n verplaatsing kunnen voordoen.
Van te voren waren kwartiermakers uitgestuurd, welke het nieuwe legeringsgebied voor het bataljon verkenden en indeelden. Aangekomen in dit legeringsgebied werden onmiddellijk de eskadrons door op het verspreidingspunt opgestelde gidsen in de hun toegedachte sectoren geleid en gelegerd en werd een rondom verdediging ingenomen, terwijl direct met de bevoorrading van olie, benzine en levensmiddelen een aanvang werd gemaakt. Na een groote verplaatsing is voor de bevoorrading en het onderhoud (kleine reparaties) tenminste 3 uur noodig voor het bataljon weer gevechtsklaar is.
Daar intusschen de voorregimenten van de Divisie aanzienlijke vorderingen hadden gemaakt, kreeg het bataljon, na 24 uur in Nutteln gelegerd te zijn geweest, opdracht zich wederom in oostelijke richting te verplaatsen naar Steinloge en zich daar een bivak in te richten. Ook deze verplaatsing, welke bij dag geschiedde, verliep goed, het bivak werd zonder moeilijkheden betrokken en ter rondom verdediging ingericht.
Na eenigen tijd in Steinloge gelegerd te zijn geweest, bleek uit binnengekomen berichten dat de inzet van het bataljon de volgenden dag te verwachten was, ten einde de successen van de voorste onderdeelen van de Divisie uit te buiten. Te dien einde werd, nadat gedurende de nacht de laatste voorbereidingen waren getroffen, het bataljon ’s ochtends aangetrokken tot voorbij het plaatsje Wildeshausen, en werden compagnieën infanterie toegevoegd aan de tankeskadrons. De eigenlijke aanval, waarbij de infanterie aanvankelijk op de tanks werd vervoerd, geschiedde met 2 eskadrons in voorste lijn, met elk een eigen aanvalsdoel en 1 eskadron in tweede lijn, terwijl het verkenningspeloton toen de situatie zich iets meer afteekende, op den rechtervleugel werd ingezet als flankbeveiliging. Helaas kon de eigenlijke aanval, waar ieder huzaar op gevlast had, niet geheel worden doorgezet, omdat het tijdschema van de oefening dit niet meer toeliet.
Samenvattend kan men zeggen, dat GRAND REPULSE onder meer de volgende punten naar voren bracht:
- Het veelvuldig oefenen met de Infanterie in de onderlinge samenwerking is van zeer veel belang.
- De voorbereidingen voor de verplaatsingen van een tankbataljon moeten tot in de details worden uitgewerkt.
- Aan de juiste verspreiding en camouflage van voertuigen en opstellingen moet steeds de hand worden gehouden.
- De vele verplaatsingen trekken een grooten wissel op het onderhoudspeloton en het bevoorradingspeloton, aangezien het typische beeld van een operatief tankbataljon het aanzienlijk verbruik van benzine, olie, smeermiddelen en munitie is en er veel tijd besteed moet worden aan het onderhoud en noodreparaties van het materieel.”
In 1954 begint het oefenprogramma met de schietserie in Bergen-Hohne van 3 t/m 25 februari. Daarna volgt een tweede schietserie in Elsenborn van begin tot half april. Verder werd in dit jaar deelgenomen aan de oefening BATTLE ROYAL van 22 t/m 27 september. Deze oefening werd voorafgegaan door de oefening BABY BATTLE ROYAL.

Schietserie Bergen Hohne, febr 1954

Schietserie Bergen-Hohne, munitieladen op de Chaffee tank.
Op 30 april vindt de Koninginnedag parade plaats op de Coolsingel in Rotterdam. Buiten het 4e Verkenningseskadron neemt ook het Be eskadron van 101 Verkenningsbataljon deel.

Op legerplaats ’t Harde samen met B-esk 101 Verkenningsbataljon vooroefenen van de Koninginnedag parade die later in Rotterdam zal worden uitgevoerd.
Het hoogtepunt van 1955 was het sluitstuk van een oefenperiode, namelijk van 8 tot 11 november de oefening KLAVERFINALE. Dit was een driedaagse eindoefening waarbij het eskadron onder leiding van de 4e Divisie werd geoefend. Aan deze oefening deed naast het 4e Verkenningseskadron (RHB) ook het 42e eskadron Zware Tanks (RHS) mee. De oefening werd gehouden in de omgeving van Haustenbeck (nabij Sennelager). Een verslag van deze oefening is te lezen de Legerkoerier van december 1955 geschreven door de heer Raatgever.
Gedurende de renovatie van Legerplaats ’t Harde is het eskadron ook korte tijd gelegerd geweest op de Legerplaats Nunspeet. De exacte data hiervan zijn niet meer bekend.

Oefening KLAVER FINALE, 8 – 10 nov 1955, M24 Chaffee gereed voor terugtocht. De ‘Hiller’ helikopter op de achtergrond meldde dat de terugtochtsroute vrij was. De foto is gemaakt door ritm D.H. Abbenes

Nog een foto van de oefening KLAVER FINALE. Een M24 Chaffee tank met personeel van de demonstratie compagnie trekt terug. De tank is de C-tank van het 3e peloton. Foto wederom gemaakt door ritm D.H. Abbenes
In 1956 is er een schietoefening op de Lüneburger Heide te Bergen Hohne. Dit keer van maandag 23 januari t/m 3 februari. Het is ijselijk koud met temperaturen ’s nachts tot -25OC. Om 4 uur ’s nachts moeten de tanks worden gestart en de motoren even draaien om problemen te voorkomen. Aan de schietserie doet ook het B-esk van 101 Verkenningsbataljon mee. Een verslag van deze schietserie is geschreven door 2e lnt Mr. A. Korthals Altes en opgenomen in VOC Mededelingen mei 1956. Die schreef:
“Vanaf 23 januari t/m 3 februari werden op de NATO schietterreinen te Hohne in West-Duitsland schietoefeningen met scherp gehouden voor alle parate cavalerie onderdelen en een gedeelte van het Depot Cavalerie. Aan deze oefeningen werd deelgenomen door: Regiment Huzaren van Prins Alexander met 4e Bataljon Zware Tanks, A-101 Bataljon Zware Tanks, Regiment Huzaren van Boreel met 4e Verkenningseskadron, B-101 Verkennings Bataljon en D-101 Verkennings Bataljon, Regiment Huzaren van Sytzama met 41e, 42e, en 43e Eskadron Zware tanks, Depot Cavalerie met de S.R.O.C., de thans lopende B-cursus, de kaderschool RHPA/RHS, het oefen- en demonstratiepeloton en een klas aspirant-officieren. Het doel van deze oefeningen was het dienstplichtig personeel vertrouwd te maken met het schieten met scherp, terwijl tevens van de gelegenheid gebruik werd gemaakt om het kader dat nog nimmer met de tanks gevuurd had, in staat te stellen hun theoretische kennis van de wapens aan de praktijk van de wapens aan de praktijk te toetsen. Geschoten werd met kanon en mitrailleurs op stilstaande en bewegende doelen op afstanden variërende van 900 – 2500 m, zowel stilstaand als rijdend De vernieuwde en buitengewoon goed geoutilleerde banen van het schietkamp leenden zich bij uitstek voor deze oefeningen, waarbij door de enkele tank stilstaand en rijdend met gebruikmaking van de gyro-stabilisator gevuurd werd en door de pelotons de zogenaamde ‘battle runs’ konden worden beoefend. Uiteraard hadden de oefeningen veel belangstelling van onze hogere legerautoriteiten met name de Inspecteur der Cavalerie, de Commandant van de 4e Infanterie Divisie en de Commandant 1e Legerkorps, terwijl van buitenlandse zijde ook veel interesse betoond werd. De prestaties van onze troepen waren ondanks de felle koude, waarbij overdag de temperaturen van -15OC werden gemeten, volgens het oordeel van de Britse schietinstructeurs zeer bevredigend. Helaas moet worden vermeld , dat door een ongeluk met een mitrailleur een wachtmeester en een huzaar ernstig werden verwond. Hoewel de kosten, welke aan het houden van dergelijke oefeningen in het buitenland zeer hoog waren, mag worden aangenomen dat de ervaring, welke onze cavalerie onderdelen hebben verworven, ruimschoots daartegen opwegen. Ter gelegenheid van de 18e verjaardag van H.K.H. Prinses Beatrix werd de 31e januari een cocktailparty in de officiersmess georganiseerd, die ook door onze buitenlandse collega’s druk werd bezocht, terwijl de troep middels een uitgebreid menu, een gratis voorstelling in de bioscoop en een variété programma, nog eens extra aan deze voor Nederland zo belangrijke dag werd herinnerd. Als besluit moge nog worden opgemerkt, dat van de zijde van de Britse kampleiding de meest prettige medewerking werd verkregen, die er zeker toe heeft bijgedragen dat deze voor het wapen zo nuttige oefening zo bevredigend is verlopen.”
Van dinsdag 14 t/m vrijdag 17 augustus wordt in Kampen een manifestatie gehouden rondom onze land-, zee- en luchtstrijdkrachten. De leiding is in handen van T.B.O. Het is een groot succes. Op 17 augustus ’s morgens wordt een defilé gehouden op de IJsselkade, waarin als staartstuk het 4e Verkenningseskadron meerijdt. Het totaal van de manifestatie geeft de veelzijdigheid van alle wapens en dienstvakken van de Koninklijke Landmacht en de paraatheid van onze strijdkrachten.

Parade op de IJsselkade te Kampen op 17 augustus. 4C12 op de bumper van het linkervoertuig betekent: 4C is het tactisch nummer van het eskadron, 12 is tweede voertuig van het 1e peloton.
Het 4e Verkenningseskadron doet ook uitgebreid mee aan de oefening CLAUDIUS CIVILIS, die gehouden wordt in de eerste week van september in Drenthe tussen Veendam en Hoogeveen. Het verkennend en beveiligend element van het eskadron wordt uitdrukkelijk gemanifesteerd in de buurt van Hooghalen, waar een zware ‘vijandelijke’ verbindingswagen over een ‘opgeblazen’ brug reed en zodoende in de open arme van het 4e Verkenningseskadron reed.

Legerplaats ’t Harde, Het aangetreden eskadron (zichbaar het stafpeloton en 3e peloton) worden geïnspecteerd door regimentscommandant lkol Rouffear en ritm adj J. van den Bergh. Links staat ec ritm Abbenes. Met stok naast het 3epeloton staat wmr1 H.A. Truin.
Van 29 juli t/m 1 augustus vindt de oefening VALE OUWE plaats. De locatie is onbekend. In 1957 wordt voor het laatst meegedaan aan een oefening in Duitsland. Dit maal in Sennelager in de tweede helft van september. De heersende A-griep heeft veel Nederlandse manschappen in hun kazernes doen achterlaten, maar met het 4e Bataljon Zware Tanks en het A-esk 101 Bataljon Zware Tanks is het 4e Verkenningseskadron toch gewoon op de oefening aanwezig. Een verslag van deze oefening is opgenomen in de VOC Mededelingen van december 1956.
Op 5 oktober 1957 werd het eskadron echter ontbonden en als A-eskadron opgenomen in de slagorde van 102 Verkenningsbataljon. Hierna werd het gereorganiseerd.
Bijlage A Personeel en overige gegevens
Eskadronscommandant
Ritmeester D.H. Abbenes jan 1953 – 18 feb 1957
Ritmeester Jhr. A. van de Goes 18 feb 1957 – ?
Ritmeester J. Bikker ? – 05 okt 1957
Plaatsvervangend eskadronscommandanten
Elnt J. van Deelen
Elnt A. Blussé van Oud-Alblas
Elnt M. Ch.R. de Penasse Vierdag
Elnt W.F. Anthonijsz
Beroepsonderofficieren
Owi F.B.E. Soentken
Owi A. Jongejan
Wmr H.A. Truin
Wmr Jonas
Wmr Kesselaar
Wmr van Grinsven
Wmr F. Staal
Wmr Emond
Wmr A. Kleinveld (Eskadrons Onderhouds Groep (EOG))
Wmr J.J. Manshanden
Wmr B. Spin
Voertuigen
- M24 Chaffee lichte tank, 75 mm kanon
- M3/M3A1 halftrack
- Jeep, MB, Willy’s Overland Motors Inc.
- Jeep, M38A1, Willy’s/Nekaf (1957)
- GMC vrachtauto 2,5 ton, CCKW 353
- DAF vrachtauto 3 ton, YA 328
- Dodge, vrachtauto ¾ ton, Weapon Carrier
- Aanhanger Jeep, ¼ ton
- Aanhanger Water, 1 ton
- Aanhanger Vracht, 1 ton
Tactisch teken
4C
Geen eigen eskadrons mouwembleem
Geen eenheidonderscheidingen
Geen eskadronsboek
Grote oefeningen
- GRAND REPULSE sept 1953
- BABY BATTLE ROYAL 1954
- BATTLE ROYAL 22 sept t/m 27 sept 1954
- KLAVERFINALE 1 nov t/m 14 nov 1955
- CLAUDIUS CIVILIS sept 1956
- VALE OUWE 29 juli t/m 1 aug 1957
- SENNELAGER sept t/m 1957
Schietseries
- Elsenborn jan 1953
- Elsenborn juni 1953
- Hohne 3 feb t/m 25 feb 1954
- Elsenborn 2 apr t/m half april 1954
- Hohne april 1955
- Hohne okt 1955
- Hohne 24 jan t/m 2 feb 1956
- Hohne (Fallingbostel) 27 aug t/m 10 sept 1956
Parade’s
- Amsterdam 30 april 1953
- Rotterdam 30 april 1954
- Kampen 17 aug 1956
Bijlage B Samenstelling eenheid
Eskadronsstaf (10 man)
M24 Chaffee lichte tank, met bulldozer blad, radio SCR 508 met 2 ontvanger
- Wmr/kpl tankcommandant
- Huz chauffeur
- Huz hulpchauffeur/boegmitr schutter
- Huz schutter
- Huz lader/seiner
- Jeep, ¼ ton, MB, later Willy Nekaf (M38A1) met radio SCR 508 met 2 ontvangers
- Ritm, eskadronscommandant
- Huz chauffeur/seiner

Jeep, ¼ ton, MB, later Willy Nekaf (M38A1) met radio SCR 508 met 1 ontvanger
- Elnt, opv ec
- Owi, eskadrons opper
- Huz chauffeur/seiner

3 Verkenningspelotons (40 man)
Elk bestaande uit:
- Commandogroep (3 man)
- Jeep, ¼ ton, MB, later Willy Nekaf (M38A1) met radio SCR 508 met 2 ontvangers
- Kornet (dpl) pc
- Wmr1 opc
- Huz chauffeur/seiner
- Jeep, ¼ ton, MB, later Willy Nekaf (M38A1) met radio SCR 508 met 2 ontvangers
- Verkenningsgroep (12 man)
- 1e ploeg
- Jeep, ¼ ton, MB, later Willy Nekaf (M38A1) met radio SCR 528
- Wmr ploegcdt
- Huz chauffeur
- Huz seiner
- Jeep, ¼ ton, MB, later Willy Nekaf (M38A1) met mitr. cal. .30 Browning
- Kpl plv ploegcdt
- Huz chauffeur
- Huz schutter mitr. .30
- Jeep, ¼ ton, MB, later Willy Nekaf (M38A1) met radio SCR 528
- 2e ploeg
- Jeep, ¼ ton, MB, later Willy Nekaf (M38A1) met radio SCR 528
- Wmr ploegcdt
- Huz chauffeur
- Huz seiner
- Jeep, ¼ ton, MB, later Willy Nekaf (M38A1) met mitr. cal. .30 Browning
- Kpl plv ploegcdt
- Huz chauffeur
- Huz schutter mitr. .30
- Jeep, ¼ ton, MB, later Willy Nekaf (M38A1) met radio SCR 528
- 1e ploeg
- Tankgroep (10 man)
- 1 M24 Chaffee lichte tank met radio SCR 508 met 2 ontvangers
- Wmr 1 groeps/ tkcdt
- Huz chauffeur
- Huz hulpchauffeur/ boegmitr. schutter
- Huz schutter
- Huz lader/seiner
- 1 M24 Chaffee lichte tank met radio SCR 508 met 1 ontvanger
- Wmr (dpl) groeps/ tkcdt
- Huz chauffeur
- Huz hulpchauffeur/ boegmitr. Schutter
- Huz schutter
- Huz lader/seiner
- 1 M24 Chaffee lichte tank met radio SCR 508 met 2 ontvangers
Tirailleurgroep (10 man)
- Halfrupsvoertuig M3A1 met radio SCR 510
- Kpl/huz1 groepscdt
- Huz tir/schutter mitr. cal. . 50 M1917A1 Browning
- Huz tir
- Huz tir
- Huz Bren-schutter
- Huz Bren-schutter helper
- Huz Bazooka-schutter
- Huz Bazooka-schutter helper
- Huz chauffeur
- Ondersteuningsgroep (5 man)
- Jeep, ¼ ton, MB, later Willy Nekaf (M38A1) met aanhangwagen ¼ ton, waarin mortier 81 mm
- Kpl groepscommandant
- Huz chauffeur/mortierhelper
- Huz mortierschutter
- Jeep, ¼ ton, MB, later Willy Nekaf (M38A1) met aanhangwagen ¼ ton, waarin mortier 81 munitie
- Huz chauffeur/mortierhelper
- Huz mortierschutter
- Jeep, ¼ ton, MB, later Willy Nekaf (M38A1) met aanhangwagen ¼ ton, waarin mortier 81 mm
Onderhoudsgroep (EOG) (14 man)
- Jeep, ¼ ton, MB, later Willy Nekaf (M38A1) met radio SCR 510 en aanhangwagen ¼ ton met reserve-delen radio
- Wmr 1 groepscommandant
- Huz chauffeur/monteur vbd-apparatuur
- Huz seiner/monteur vbd-apparatuur
- GMC vrachtauto 2,5 ton, CCKW 353 met takel. Later DAF, 3 ton, YA 328 met takel
- Kpl chauffeur/monteur
- Kpl beheerder reservedelen
- Halfrupsvoertuig M3A1 met aanhanger 1 ton, toolset
- Kpl monteur
- Huz chauffeur/monteur
- Huz schutter mitr .50 Browning
- Huz monteur rupsvtgn
- Huz monteur rupsvtgn
- Huz monteur rupsvtgn
- Huz monteur wielvtgn
- Huz monteur wielvtgn
- Huz monteur wapens
- Wmr (dpl) in opleiding
Keukengroep
- GMC vrachtauto 2,5 ton CCKW 353 met aanhanger 1 ton, keuken
- Sgt kok (dienstvak intendance)
- Huz chauffeur/kok
- Dodge, vrachtauto, 0,75 ton (weapon carrier) met aanhanger 1 ton, watertank
- Huzaar chauffeur/kok
- Huzaar kok
Administratie en bevoorradinggroep
- GMC vrachtauto 2,5 ton CCKW 353 voor bevoorrading
- Wmr foerier
- Huz chauffeur
- Dodge, vrachtauto, 0,75 ton (weapon carrier) voor administratie
- Sgt administrateur (dienstvak MA)
- Kpl schrijver
Gerelateerd artikel 1 met foto’s | artikel 2 met foto’s | artikel 3 met foto’s

